γραμμόφωνο

Συσκευή που αναπαραγάγει ήχους και λέξεις με καθαρά μηχανικά μέσα. Ο Σιρανό ντε Μπερζεράκ (1619–1655) έκανε λόγο σε κάποιο έργο του για χαραγμένες σελίδες, από τις οποίες περνά μία βελόνα αναπαράγοντας λέξεις και μουσική. Ο Άγγλος φυσικός Θ. Γιανγκ σκέφτηκε να εφαρμόσει βελόνα εγγραφής σε στερεό σώμα, το οποίο με τη δόνηση έβγαζε ήχο. Έτσι, μπόρεσε να γράψει τις δονήσεις σε περιστρεφόμενο κύλινδρο. Αργότερα ο Ντιαμέλ εφάρμοσε τη βελόνα εγγραφής σε παλλόμενες χορδές και πέτυχε με τον τρόπο αυτό την εγγραφή των δονήσεών τους, ενώ ο Βερτχάιμ στερέωσε τη βελόνα στη διαπασών. Το 1857 ο εργάτης τυπογραφείου Σκοτ ντε Μαρτινβίλ, εφάρμοσε τη βελόνα εγγραφής σε μία μεμβράνη και κατόρθωσε έτσι να αποτυπώσει σε κύλινδρο ομιλία, τραγούδια και μουσική. Με τη συσκευή αυτή, στην οποία έδωσε την ονομασία φωνοαυτογράφος,πέτυχε πειραματικά την αρχή της μηχανικής εγγραφής του ήχου. Είκοσι χρόνια αργότερα (1877), ο ποιητής και επιστήμονας Κρος διατύπωσε την ιδέα ότι, εάν η βελόνα ξαναπεράσει από τα αυλάκια που χάραξε η μεμβράνη πάνω στον στρεφόμενο κύλινδρο, τότε θα αναπαραχθεί η ομιλία, τα τραγούδια και η μουσική. Αυτό αποτελεί την ανακάλυψη της αρχής του γ., το οποίο παρουσιάστηκε από τον Κρος στη Γαλλική Ακαδημία με την ονομασία παλαιόφωνο.Η λέξη φωνογράφος,που καθιερώθηκε για τις κατοπινές συσκευές τις εφοδιασμένες με κύλινδρο, φαίνεται πως οφείλεται στον Γάλλο αβά Λενουάρ. Η κατασκευή του πρώτου φωνογράφου (1878) οφείλεται στον Τόμας Έντισον. Η συσκευή του είχε δέκτη των ήχων, εγγραφέα και αναπαραγωγό. Ο δέκτης των ηχητικών κυμάτων του φωνογράφου είναι ένα είδος ακουστικού αντιστραμμένου, το μικρότερο άνοιγμα του οποίου κλείνεται με μεταλλικό διάφραγμα, που πάλλεται κατά την ομιλία. Όλες οι κινήσεις του διαφράγματος μεταδίδονται σε βελόνα από ελεφαντοστό, η οποία είναι στερεωμένη στο κέντρο του διαφράγματος. Το σύστημα εγγραφής αποτελείται από έναν κύλινδρο καλυμμένο με στρώμα κεριού. Μπροστά από τον κύλινδρο υπάρχει μία πλάκα με το στόμιο του ακουστικού, τη μεμβράνη και τη βελόνα, που μετατοπίζεται με ομαλή κίνηση κατά μήκος του κυλίνδρου, έτσι ώστε η βελόνα να εφαρμόζεται σταθερά στο στρώμα του κεριού. Αυτή η μετακίνηση πραγματοποιείται με τη βοήθεια ωρολογιακού μηχανισμού. Ο αναπαραγωγός του ήχου αποτελείται από μία χοάνη (χωνί) σε σχήμα κώνου, η μικρότερη πλευρά της οποίας είναι κλειστή με ένα φύλλο χαρτιού καλά τεντωμένο ή με ένα λεπτό δονούμενο έλασμα. Στο κέντρο του διαφράγματος στερεώνεται η βελόνα ακολουθώντας τις αυλακώσεις που σχημάτισε το σύστημα εγγραφής και μεταδίδει στο φύλλο χαρτιού ή στο έλασμα της χοάνης, δονήσεις όμοιες με εκείνες που δέχτηκε η πρώτη βελόνα. Με τον τρόπο αυτό η συσκευή αναπαράγει με ακρίβεια τους γραμμένους ήχους. Η αρχική συσκευή του Έντισον βελτιώθηκε σημαντικά με την πάροδο του χρόνου. Ο μηχανισμός περιστροφής έγινε από χειροκίνητος ωρολογιακός, η γαλβανοπλαστική συνετέλεσε στην αναπαραγωγή πολλών αντιτύπων μίας αρχικής εγγραφής και τελικά ο Γερμανοαμερικανός Έμιλ Μπέρλινερ αντικατέστησε το 1888 τον κύλινδρο με δίσκο. Αυτή η συσκευή ονομάστηκε γ.Αν και δεν έλειψαν οι προσπάθειες για περαιτέρω βελτίωση, το γ. δεν μπόρεσε τελικά να ικανοποιήσει τους φίλους της μουσικής εξαιτίας των ελαττωμάτων που παρουσίαζε σχετικά με τις αρχές της μηχανικής αναπαραγωγής των ήχων. Αντικαταστάθηκε από το ηλεκτρόφωνο και το πικάπ, τα οποία αναπαράγουν τους ήχους με ηλεκτρομηχανικές μεθόδους.

* * *

το

συσκευή αναπαραγωγής ήχων με χρησιμοποίηση δίσκων και μηχανισμού περιστροφής.